Oktober is Cybersecurity Awareness Month en dit is hét moment voor leidinggevenden om het belang van digitale veiligheid centraal te zetten. Cybersecurity gaat niet alleen over firewalls en software, maar ook over cultuur, gedrag en leiderschap. Juist managers en directies spelen hierin een belangrijke rol.
De rol van leidinggevenden in cybersecurity
Als leidinggevende bepaal je niet alleen de strategie, maar je bepaalt ook de toon binnen je organisatie. Wanneer je als leidinggevende cybersecurity zichtbaar belangrijk maakt, volgen medewerkers sneller jouw voorbeeld.
Praktijkvoorbeeld: Een mkb-directeur die een security awareness training persoonlijk aankondigt en later de resultaten bespreekt, merkt dat medewerkers het onderwerp serieuzer nemen. Veiligheid wordt daardoor een gedeelde verantwoordelijkheid in plaats van een ‘IT-ding’.
Bouw een security-first cultuur
Een veilige organisatiecultuur begint met voorbeeldgedrag van bovenaf:
- Leid door voorbeeld: gebruik zelf altijd multifactor-authenticatie, update je software en bespreek dit actief met je team.
- Maak veiligheid bespreekbaar: stimuleer medewerkers om verdachte mails of situaties te melden, zonder angst voor repercussies.
- Integreer security in de strategie: neem cybersecurity expliciet op in het jaarplan en koppel het aan bedrijfsdoelen.
Praktijkvoorbeeld: Een zorgorganisatie stuurde tijdens Cybersecurity Awareness Month een wekelijkse tip van de directie rond. Daardoor werd cybersecurity onderdeel van de dagelijkse dialoog, en meldden medewerkers drie keer zoveel verdachte e-mails.
Investeer in bewustwording en training
Medewerkers zijn vaak de eerste verdedigingslinie. Leidinggevenden kunnen zorgen dat dit ook de sterkste verdedigingslinie wordt.
- Plan security awareness trainingen: laat teams ook meedoen aan phishing-tests en bespreek de uitkomsten.
- Creëer een leercultuur: beloon alertheid en maak fouten een leerpunt, geen strafpunt.
- Gebruik herhaling en variatie: korte trainingen, werkoverleg en nieuwsbrieven.
Praktijkvoorbeeld: Meer balans in security awareness
Een gemeente merkte dat ambtenaren vermoeid raakten van de vele korte micro- en nano-learnings die het hele jaar door werden aangeboden. De constante stroom aan mini-trainingen leidde tot trainingsmoeheid en afnemende betrokkenheid.
Daarom koos de gemeente voor een andere aanpak: één jaarlijkse, grondige training, gecombineerd met regelmatige phishing-simulaties, korte nieuwsbrieven, posters en bespreking tijdens werkoverleggen.
Deze gebalanceerde mix zorgde voor meer rust en focus, terwijl het onderwerp toch structureel onder de aandacht bleef. De medewerkers voelden zich minder ‘getraind’, maar toonden juist meer bewust gedrag.
Voorbereiden op AI en nieuwe technologie
AI wordt steeds vaker ingezet in organisaties. Als manager moet je niet alleen kansen benutten, maar ook risico’s beperken.
- Zet duidelijke kaders neer voor het gebruik van AI-tools door medewerkers.
- Beoordeel juridische en privacy-risico’s (bijvoorbeeld rondom de AVG).
- Stimuleer veilig experimenteren door sandbox-omgevingen en richtlijnen.
Praktijkvoorbeeld: Een consultancybureau stelde een interne AI-gids op met do’s en don’ts. Hierdoor konden medewerkers innovatief werken, zonder risico op datalekken.
Checklist voor leidinggevenden
- Wil je direct aan de slag? Gebruik deze checklist als leidraad:
- Bespreek cybersecurity maandelijks in MT-vergaderingen.
- Geef zelf het goede voorbeeld (MFA, wachtwoorden, updates).
- Zorg dat er een cybersecuritybeleid ligt dat up-to-date is.
- Stimuleer meldingen van incidenten en beloon alert gedrag.
- Organiseer bewustwordingstrainingen.
- Koppel cybersecurity aan strategische doelstellingen.
- Stel duidelijke AI- en datagebruiksrichtlijnen op.
- Houd zicht op actuele dreigingen via betrouwbare bronnen.
Conclusie: veiligheid is leiderschap
Cybersecurity is geen exclusief IT-thema, maar een managementverantwoordelijkheid. Leidinggevenden die het voortouw nemen, creëren niet alleen een veiligere organisatie, maar bouwen ook vertrouwen bij medewerkers, klanten en partners.
Tijdens Cybersecurity Awareness Month is er geen beter moment om te laten zien dat veiligheid bij leiderschap begint.